Od pewnego czasu korzystanie z internetu przez najmłodszych przestaje kojarzyć się wyłącznie z rozrywką. W dobie przenoszenia się większości aktywności do świata online, dzieci stają się pokoleniem cyfrowych obywateli. Należy starać się tworzyć im bezpieczne warunki do świadomego i odpowiedzialnego poruszania się w rzeczywistości, która będzie w ich życiach odgrywała coraz bardziej znaczącą rolę.
Internet już od kilku lat przestaje być dla dzieci i młodzieży jedynie sposobem na spędzenie wolnego czasu. Obecnie świat online to chociażby miejsce do spotkań ze znajomymi, czerpania wiedzy, kształtowania poglądów, uczestnictwa w zajęciach szkolnych, a także poszukiwania nowych pasji i inspiracji.
Udostępnianie dzieciom internetu rodzi jednak tyle samo szans, co zagrożeń. Nasze pociechy dojrzewają obecnie szybciej i są w stanie efektywniej kształtować opinię na temat otaczającej rzeczywistości, ponieważ posiadają niemal nielimitowany dostęp do informacji. Powinno się to jednak odbywać na ściśle ustalonych zasadach, aby najmłodsi wykorzystywali te możliwości w najlepszy dla siebie sposób.
Przygotuj urządzenia na kontakt z najmłodszymi
Zanim przekażesz dziecku dostęp do internetu, w pierwszej kolejności skup się na urządzeniach, które mu w tym celu udostępnisz. Jest to szczególnie istotne chociażby w sytuacji, gdy w domu znajduje się np. ograniczona ilość komputerów, służących zarówno dorosłym, jak i dzieciom.
- wyznacz miejsce do korzystania z internetu – im młodsze dziecko, tym większą kontrolę „fizyczną” warto sprawować nad jego działaniami online; komputer warto umiejscowić w domu w przestrzeni ogólnodostępnej, aby móc monitorować poczynania najmłodszych i szybko reagować na niepokojące sygnały
- zastosuj blokadę ekranu – ustanawiając hasło dostępu lub krótki kod PIN sprawisz, że dziecko nie będzie w stanie korzystać z urządzeń bez twojej wiedzy
- stwórz dedykowane konta użytkownika – najpopularniejsze systemy operacyjne pozwalają utworzyć konta nieposiadające uprawnień administratora, dzięki czemu dziecko nie będzie w stanie w niekontrolowany sposób zmienić istotnych ustawień systemowych
Metody te nie zapewniają jeszcze pełnego bezpieczeństwa podczas aktywnego korzystania z internetu, ale są gwarantem kontroli nad tym, w jakim stopniu najmłodsi będą mieli dostęp do komputera, tabletu czy smartfonu.
Zabezpiecz system dzięki opcjom kontroli rodzicielskiej
Korzystając na co dzień z internetu, mamy świadomość potencjalnych zagrożeń jakie na nas czyhają. Znamy podstawy phishingu, zasady stosowania silnych haseł, uwierzytelniania dwuskładnikowego i szyfrowania. Należy jednak pamiętać, że dzieci odznaczają się zdecydowanie większą ufnością wobec treści online, przez co są bardziej narażone nie tylko na kontakt z niewłaściwymi treściami, ale także na nieprzyjemne skutki nieprzemyślanych działań.
Dopóki najmłodsi sami nie staną się w pełni świadomymi użytkownikami internetu, warto zadbać o odpowiednią konfigurację systemu i zastosowanie narzędzi, które sprawią, że internet stanie się dla nich bezpiecznym środowiskiem.
Jednym z najpopularniejszych rozwiązań jest korzystanie z oprogramowania do kontroli rodzicielskiej. To szeroka grupa narzędzi oferowanych przez różnych dostawców – często wchodzą np. w skład opcji programu antywirusowego. Funkcje kontroli rodzicielskiej można także znaleźć w ustawieniach systemów Windows i iOS. Dzięki jawnemu wdrożeniu tego typu rozwiązań można zachęcać dziecko do odpowiedniego zachowania i uważnego podejścia do cyfrowego śladu zostawianego podczas korzystania z internetu.
Oprogramowanie kontroli rodzicielskiej daje możliwość np. blokowania wybranych witryn, rejestrowania historii wyszukiwania, ograniczeń w udostępnianiu danych osobowych, a w przypadku urządzeń mobilnych także zdalny monitoring, konfigurację godzin, w których dziecko może korzystać z urządzenia, czy nawet zdalne zablokowanie urządzenia. Stosowanie tego typu rozwiązań powinno być jednak dostosowane do wieku dziecka, aby na pewnym etapie nie ograniczało jego wolności (np. w wieku nastoletnim, gdy dziecko jest już bardziej świadomym użytkownikiem internetu).
Jakie inne zabezpieczenia warto wdrożyć?
Narzędzia do kontroli rodzicielskiej to nie jedyne rozwiązania, jakie trzeba wziąć pod uwagę, chcąc stworzyć dziecku bezpieczną przestrzeń online. Warto rozważyć także zastosowanie:
- launcherów – aplikacji, które zmieniają sposób wyświetlanych treści np. na ekranie smartfona lub tabletu, dostosowując w ten sposób wygląd interfejsu (można w ten sposób ukryć przed dzieckiem wybrane aplikacje i funkcjonalności urządzenia)
- filtrów treści – istnieją różne sposoby filtrowania treści z sieci, takie jak routery DSL, usługi DNS i proxy oraz ustawienia VPN, ale można też wybrać odpowiednie narzędzie filtrujące w zależności od posiadanego urządzenia lub oprogramowania
- narzędzi online – najmłodszym należy udostępniać jedynie wyszukiwarki internetowe oraz konta pocztowe dedykowane dla dzieci; jeśli dziecko korzysta z tej samej przeglądarki, co dorosły, warto zastosować w jej ustawieniach tryb bezpiecznego wyszukiwania, który odsieje niechciane treści
- ustawień prywatności – jeśli dziecko korzysta z mediów społecznościowych, upewnij się, że publikowane w nich treści mają domyślne ustawienie jako „prywatne”, oraz że dziecko wie, na czym polega różnica między treściami udostępnianymi wyłącznie wśród znajomych, a tymi dostępnymi publicznie
Podnoszenie cyfrowej świadomości dziecka podstawą sukcesu
Zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń powinno uchronić najmłodszych przed stycznością z nieodpowiednimi dla nich treściami. Działania te nie wystarczą jednak, aby wykształtować w dziecku odpowiednie postawy związane z bezpiecznym korzystaniem z internetu. Warto nieustannie zwiększać jego świadomość dotyczącą zasad, jakimi rządzi się przestrzeń online, a także uczulać na wszelkiego rodzaju niebezpieczeństwa, jakie można napotkać na co dzień w wirtualnej rzeczywistości.
Podstawowe zasady dotyczące edukowania dziecka w zakresie bezpieczeństwa online:
- Rozmawiaj i ustalaj granice – świat internetu przybliżaj dziecku stopniowo, mając świadomość, że pewnego dnia będzie w stanie samemu „przejść przez ulicę”, nie trzymając już kurczowo ręki opiekuńczego rodzica; dostosuj też limity czasu i treści do wieku dziecka.
- Uświadamiaj w kwestii zagrożeń – tłumacz dziecku, w jakich przypadkach należy zachować czujność lub zmniejszyć zaufanie, a także jak reagować, gdy coś wyda się podejrzane.
- Omów kwestie wrażliwe – dziecko powinno wiedzieć, jak ma postępować, gdy natrafi w internecie na możliwość zamówienia jakiegoś produktu lub usługi, opcję dokonania płatności lub prośbę o wypełnienie formularza danych osobowych.
- Wytłumacz świat mediów społecznościowych – należy ustalić zasady korzystania z nich, aby dziecko umiało docenić oferowane przez te portale korzyści, ale nie zatraciło się w kreowanym przez nie obrazie rzeczywistości.
- Uświadom, że tak jak w rzeczywistym świecie nie można obrażać innych ludzi, ta sama zasada obowiązuje w komentarzach, postach czy na forach w Internecie
Bezpieczeństwo kryje się w odpowiednim przygotowaniu
Podobnie jak z nauką jazdy samochodem, nie możemy oczekiwać od kursanta, że już pierwszego dnia będzie w stanie zdać egzamin. Kluczem do zapewnienia bezpieczeństwa internetowego najmłodszym jest nie tylko podjęcie odpowiednich działań prewencyjnych, ale także stopniowe przybliżanie im świata online. Przy odrobinie teorii oraz zapewnieniu bezpiecznej, nadzorowanej praktyki, możemy mieć pewność, że w przyszłości dziecko pokona nawet najtrudniejszy sprawdzian z poruszania się po zawiłych ścieżkach internetu. Nie oszczędzajmy więc czasu przeznaczonego na naukę swojej pociech – jeżeli dobrze go spożytkujemy, zwróci się on z nawiązką.
