„Masz wirusa” – tego zwrotu nie chciałby usłyszeć żaden z użytkowników komputera. Zazwyczaj pod tym pojęciem kryje się informacja, iż nasz system został zainfekowany złośliwym oprogramowaniem. Jednak czy to aby na pewno wirus? Istnieje wiele rodzajów programów chcących wziąć w posiadanie nasze dyski, a wirus jest tylko jednym z nich.
Najczęstsze typy oprogramowania rozpowszechnianego przez cyberprzestępców możemy podzielić ze względu na sposób dystrybucji oraz rodzaj szkód jakie może wyrządzić na urządzeniu użytkownika.
- Wirus
Pod tym pojęciem kryje się program, który może zainstalować się w systemie i samodzielnie skopiować na komputery innych użytkowników, oczywiście bez ich zgody i wiedzy. Tak jak prawdziwy wirus, potrzebuje „nosiciela”, czyli innego programu, pliku bądź sektora rozruchowego twardego dysku.
- Koń trojański
To oprogramowanie, które często udaje ciekawe bądź użyteczne aplikacje. Z tego powodu bywa instalowane przez samych użytkowników. Jednakże pod przykrywką przydatnych funkcjonalności przemyca dodatkowe, ukryte działania takie jak na przykład utrudnianie pracy programom antywirusowym.
- Robak komputerowy
Działanie robaka komputerowego zbliżone jest do wirusa. Główną różnicą jest możliwość samodzielnego działania (nie potrzebuje nosiciela). Podobnie jak wirus, robak jest w stanie rozprzestrzenić się we wszystkich sieciach, do których podłączony jest zarażony komputer.
- Backdoor
Program umożliwiający przejęcie przestępcy kontroli nad zainfekowanym systemem. W zależności od stopnia zaawansowania, daje możliwość zdalnego wykonywania czynności administratorskich, takich jak modyfikacje ustawień, wgrywanie bądź usuwanie plików bez wiedzy użytkownika.
- Spyware
Zadaniem złośliwych programów szpiegujących jest zbieranie informacji o osobie fizycznej lub organizacji bez jej wiedzy. Dystrybucja spyware odbywa się często poprzez strony udostępniające „darmowe” pliki z muzyką bądź filmami.
- Ransomware
Oprogramowanie szyfrujące dane użytkownika, przeżywające w chwili obecnej rozkwit w związku z falą phishingu (wyłudzeń najczęściej za pomocą poczty elektronicznej). Za odszyfrowanie danych trzeba najczęściej zapłacić okup przestępcy.
Jak chronić się przed złośliwym oprogramowaniem?
Używaj oprogramowania antywirusowego. Ustaw regularne skanowanie systemu i aplikacji.
- Włącz zaporę sieciową (firewall).
- Dbaj o aktualizację systemu i oprogramowania (np. przeglądarek internetowych).
- W trakcie instalacji aplikacji zwracaj uwagę czy przy okazji nie instalujesz dodatkowych wtyczek poszerzających działanie programu o niepożądane funkcje.
- Instaluj legalne aplikacje, pochodzące z wiarygodnych źródeł.
- Jeśli korzystasz ze stron udostępniających pliki (np. torrenty), zadbaj o ich przeskanowanie antywirusem.
